สืบเนื่องจากขณะนี้ราคาข้าวไทยเกือบทุกชนิดสูงเป็นประวัติการณ์ ทั้งที่เป็นช่วงต้นฤดูการเก็บเกี่ยวข้าวนาปี จนผู้ส่งออก โรงสี ต้องประสบปัญหาขาดทุนกันถ้วนหน้า ขณะที่ผู้ซื้อต่างประเทศมีความต้องการสั่งซื้อแต่ผู้ส่งออกสามารถส่งมอบให้ได้เฉพาะลูกค้าขาประจำเท่านั้น และโค้ดราคาให้ได้เฉพาะล๊อตเล็กสัญญาสั้นๆ เพราะหากรับออเดอร์ไว้ราคาภายในขึ้นก็ขาดทุน ซึ่งคนวงการค้าข้าวมองว่าภาวะการณ์เช่นนี้ไม่ปกติ

สถานการณ์ข้าวผิดปกติ:

ผู้ส่งออกหลายรายให้ความเห็นเกี่ยวกับสถานการณ์ข้าวในช่วงนี้ในทิศทางที่สอดคล้องกันว่าอยู่ในภาวะไม่ปกติ โดยนายชูเกียรติ โอภาสวงศ์ นายกสมาคมผู้ส่งข้าวออกต่างประเทศ เปิดเผยกับ " ฐานเศรษฐกิจ"ว่าสถานการณ์ข้าวในประเทศของไทยขณะนี้เรียกได้ว่าอยู่ในภาวะการณ์ไม่ปกติ เพราะว่าราคาข้าวขยับสูงขึ้นอย่างรวดเร็วมาก ทั้งที่เป็นต้นฤดูเก็บเกี่ยวข้าวนาปี แม้ผู้ส่งออกจะได้ตั้งราคาขายให้กับผู้ซื้อต่างประเทศในราคาที่สูงแล้ว ( ดูรายละเอียดในตารางประกอบ) แต่เมื่อหันกลับมาซื้อข้าวในประเทศกลับแพงขึ้นกว่าที่ไปตกลงซื้อขายกับลูกค้าไว้ จนทำให้ผู้ส่งออกต้องขาดทุนไปตามๆ กัน

เช่นเดียวกับนางสาวกอบสุข เอี่ยมสุรีย์ เลขาธิการสมาคมผู้ส่งข้าวออกต่างประเทศ กล่าวทำนองเดียวกันว่าเคยคิดว่าปีนี้เป็นปีทองของข้าวไทย เพราะหลายประเทศหยุดส่งออกชั่วคราว ก่อนหน้านี้เวียดนามหยุดส่งออกและเพิ่งจะมาเริ่มส่งออกต้นปีนี้ อินเดียหยุดส่งออกตั้งแต่ปีที่แล้วและยังไม่มีการส่งออก เพราะฉะนั้นเป็นโอกาสของข้าวไทยที่จะขายได้ราคาสูงขึ้น เกษตรกรจะได้มีรายได้ที่มากขึ้น แต่ไม่คาดคิดว่าราคาจะร้อนแรงถึงขนาดนี้ เพราะราคาข้าวสารขึ้นกระสอบละ 30-40 บาทต่อวันเป็นราคาที่ขึ้นเร็วและแรงเกินไป

ส่งออกหยุดรับออเดอร์:

ในฐานะประธานบริษัท กมลกิจ จำกัด นางสาวกอบสุข กล่าวจากปัญหาที่เกิดขึ้น เวลานี้ผู้ส่งออกเกือบทุกรายหยุดรับออเดอร์ใหม่กันแล้ว ไม่มีการโค้ดราคาใหม่ให้กับผู้ซื้อ อย่างของบริษัท กมลกิจฯมีออเดอร์ข้าวนึ่งล่วงหน้าที่ต้องส่งมอบถึงเดือนเมษายน เห็นอยู่แล้วว่าต้องขาดทุนเพราะราคาภายในขึ้นวันละ 30-40 บาทต่อกระสอบ จะไปรับออเดอร์ใหม่มีแต่ความเสี่ยง

"การมีออเดอร์ยาวๆ ถ้าเป็นเมื่อก่อนเป็นสิ่งที่ดี เพราะเท่ากับว่าเราเป็นโรงงานผลิตมีออเดอร์ยาวๆ เท่ากับว่าเรามีงานทำ มั่นใจที่จะไปซื้อข้าวและโดยทั่วไปถ้าเรามีออเดอร์ 3 เดือนล่วงหน้าไม่มีไครซื้อไว้ทันที จะทยอยซื้อพอใกล้เวลาส่งมอบค่อยออกไปซื้อ เพราะเชื่อว่าราคาผันแปรไม่มากอาจสูงขึ้นแต่ไม่มาก แต่สถานการณ์วันนี้ไม่ได้เป็นอย่างนั้นกลายเป็นว่าออเดอร์ที่รับไว้ขาดทุนและไม่ใช่เล็กน้อยตันละ 50-70 ดอลลาร์สหรัฐ กว่าจะถึงเดือนเมษายนไม่ทราบว่าจะขาดทุนเท่าไร เพราะฉะนั้นออเดอร์ใหม่ต้องเบรกไว้ก่อน"

นายสมบัติ เฉลิมวุฒินันท์ กรรมการบริหารบริษัท เอเชียโกลเด้นไรซ์ จำกัด ผู้ส่งออกข้าวรายใหญ่ กล่าวว่าเชื่อว่าราคาข้าวจะขึ้นแต่ไม่คิดว่าจะเร็วขนาดนี้เช่น ข้าวขาว 100% วันนี้อยู่ที่ตันละ 450 ดอลลาร์สหรัฐ ถือว่าขึ้นเร็วเกินไป ราคาที่เป็นอย่างนี้ถือว่าไม่ปกติ

ในส่วนของบริษัท เอเชียโกลเด้นไรซ์ จะรับเฉพาะออเดอร์ที่ส่งมอบช่วงสั้นๆ และปริมาณไม่มาก ถ้าเป็นออเดอร์ยาวและจำนวนมากจะไม่โค้ดราคาให้เลยในช่วงนี้

ไล่บี้โรงสีเบี้ยวส่งมอบข้าว:

สำหรับข่าวว่าโรงสีมีการกักตุนข้าวนั้น นายชูเกียรติ กล่าวเพิ่มเติมว่าหลังจากที่ราคาข้าวขยับสูงขึ้นทุกวัน ได้รับแจ้งจากสมาชิกหลายบริษัทว่าขณะนี้เริ่มประสบปัญหาโรงสีไม่ส่งมอบข้าวให้ เพราะราคาที่ได้ตกลงซื้อขายกันก่อนหน้านี้ถูกกว่าราคาท้องตลาดปัจจุบัน ซึ่งโรงสีอาจนำข้าวไปขายให้เจ้าอื่นที่เพิ่งจะเริ่มซื้อและซื้อในราคาที่สูงกว่า ผลกระทบที่ตามมาคือผู้ส่งออกที่มีเรือมารับมอบข้าวต้องไปซื้อใหม่เพื่อส่งมอบให้กับลูกค้าในราคาที่แพงกว่าที่ไปรับออเดอร์ไว้มาก บางรายถึงขั้นนอยู่ระหว่างเจรจากับลูกค้าขอชำระเป็นเงินสดแทนตามราคาข้าวที่ตกลงกันไว้ เพราะจะลดการขาดทุนได้มากกว่าไปหาซื้อข้าวใหม่ในท้องตลาดมาส่งมอบ

โรงสียันไม่กักตุนไม่เบี้ยว:

จากการตั้งข้อสงสัยของผู้ส่งออกข้าวว่าเป็นช่วงต้นฤดูเก็บเกี่ยวแต่ทำไมข้าวสารออกสู่ตลาดน้อยรวมถึงปัญหาโรงสีเบี้ยวส่งมอบข้าวให้กับผู้ส่งออก นายบรรจง ตั้งจิตรวัฒนากุล ประธานชมรมโรงสีข้าวจังหวัดพิจิตร กล่าวว่าปัญหาการกักตุนข้าวเชื่อว่าโรงสีส่วนใหญ่ไม่มีการกักตุนเพราะภาวการณ์ที่ราคาข้าวเปลือกสูงขนาดนี้ โดยช่วงสัปดาห์นี้ข้าวเปลือกเจ้านาปรังความชื้น 14-15% ราคาอยู่ที่ตันละ 8,500 บาท โรงสีคงไม่มีเงินทุนที่จะไปซื้อข้าวมาเก็บตุนไว้อย่างแน่นอน ที่สำคัญคือราคารำข้าว ปลายข้าวขึ้นสูงเป็นประวัติการณ์ไม่มีโรงสีตุนข้าวเปลือกให้เสียดอกเบี้ยแน่ สีข้าวขายได้ทั้งต้นข้าว ปลายข้าวและรำข้าวราคาแพงดีกว่า วันนี้รำข้าวกก.ละ 9 บาท ปลายข้าวกก.ละ13 บาท ส่วนสาเหตุที่ข้าวขาดตลาด เนื่องจากผลผลิตข้าวที่เก็บเกี่ยวช่วงเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ ประสบกับอากาศหนาวเย็นผลผลิตได้รับความเสียหายจึงออกสู่ตลาดน้อยลงกว่าปกติ

"จากการที่ข้าวเปลือกออกสู่ตลาดน้อยและราคาแพง ปัญหาที่เกิดขึ้นตามมาคือโรงสีหาซื้อข้าวไม่ได้ จึงมีการชะลอส่งมอบข้าวให้กับผู้ส่งออก คงไม่ถึงกับเบี้ยวส่งมอบ" นายบรรจงกล่าวและว่าไม่เฉพาะผู้ส่งออกที่ขาดทุนจากการรับออเดอร์ล่วงหน้าจากลูกค้าต่างประเทศราคาสูงแล้วต้องมาซื้อข้าวสารในประเทศราคาแพงกว่าวันนี้โรงสีประสบปัญหาเดียวกันคือรับคำสั่งซื้อจากผู้ส่งออกราคาถูกแต่ต้องมาซื้อข้าวเปลือกราคาแพง โรงสีหลายโรงเวลานี้ก็ขาดทุนเช่นเดียวกัน

สัญญาณโลกขาดแคลนข้าว:

สำหรับความต้องการสั่งซื้อข้าวของลูกค้าในต่างประเทศนั้นในฐานะเลขาธิการสมาคมผู้ส่งข้าวออกต่างประเทศ นางสาวกอบสุข ระบุว่าในเวลานี้ยังมีหลายประเทศที่มีความต้องการข้าว ดังจะเห็นได้จากลูกค้าทั้งโบรกเกอร์และผู้ซื้อโดยตรงยังเดินทางเข้ามาสั่งซื้อถึงประเทศไทย โดยสาเหตุเพราะผลผลิตของหลายประเทศลดลง อันเนื่องมาจากสภาวะความแห้งแล้งผลผลิตได้รับความเสียหาย และส่วนหนึ่งพื้นที่เพาะปลูกข้าวถูกนำไปปลูกพืชพลังงานทดแทนซึ่งกำลังได้รับความนิยม ทำให้พื้นที่ปลูกลดลงและผลผลิตลดลงไปในที่สุด

"ตอนนี้ถ้าจะพูดไปก็เหมือนกับทั่วโลกเกิดปัญหาขาดแคลนข้าว เพราะลูกค้าหลั่งไหลเข้ามาที่ประเทศไทยมาสั่งซื้อข้าวจากไทย แต่ผู้ส่งออกไม่สามารถที่จะขายให้กับทุกรายได้ ขณะนี้เรียกได้ว่าลูกค้าขาจรหมดสิทธิ์จะได้ไปเฉพาะลูกค้าประจำเท่านั้น เพราะฉะนั้นเมื่อมีคนต้องการข้าวแต่ไม่ได้ข้าวไป อย่างนี้ก็เรียกว่าขาดแคลน แต่เพราะประเทศไทยเราเป็นประเทศผู้ปลูกข้าวคนไทยจึงไม่รู้สึกว่าเกิดการขาดแคลน แต่คนที่เขาต้องการแต่ไม่ได้ของเขาจะรู้สึกว่าขาดแคลน บังคลาเทศเปิดประมูลซื้อหลายครั้งแต่ยังไม่ได้ข้าว"

ทั้งนี้กระทรวงเกษตรสหรัฐ รายงานสต๊อกข้าวโลกปี 2550/51 ว่าจะมีทั้งสิ้น 74.11 ล้านตัน ลดลงเมื่อเทียบกับปี 2549/50 ที่มีสต๊อก 77.18 ล้านตัน ส่วนการค้าข้าวของโลกจะเพิ่มขึ้นจาก 28.7 ล้าน ตันในปี 2549/50 เป็น 29.6 ล้าน ตัน ในปี 2550/51 ขณะที่ผลผลิตข้าวของโลกปี 2550/51 จะมีทั้งสิ้น 42.11 ล้าน ตัน เพิ่มขึ้นจากปี 2549/50 ที่มีผลผลิต 41.80 ล้านตัน

อินเดีย-อียิปต์หยุดส่งออก:

แหล่งข่าวในวงการข้าว กล่าวไปในทิศทางเดียวกันว่า นอกจากนี้หลายประเทศเริ่มหยุดส่งออกข้าว โดยประเทศอินเดียได้ประกาศหยุดตั้งแต่ปีที่ผ่านมา ขณะนี้เขารอดูผลผลิตข้าวสาลีที่จะออกสู่ตลาดฤดูใหม่เดือนมีนาคมนี้ หากผลผลิตออกไม่มากอินเดียอาจจะไม่มีการส่งออกข้าว ซึ่งอินเดียมีการส่งออกข้าวปีละ 3 ล้านตันเท่ากับว่าตลาดข้าวจะหายไป 3 ล้านตัน นอกจากนี้เมื่อเร็วๆ นี้ประเทศอียิปต์ได้ประกาศหยุดส่งออกข้าว เพราะรัฐบาลอียิปต์หวั่นว่าข้าวที่ผลิตในประเทศจะไม่เพียงพอกับความต้องการบริโภค หากเกิดปัญหาข้าวขาดแคลนและราคาแพงจะเกิดปัญหาเงินเฟ้อในประเทศได้จึงให้หยุดส่งออกโดยประเทศอียิปต์ส่งออกข้าวปีละ 1 ล้านตัน ขณะนี้ยังมีการส่งออกบ้างเล็กน้อยจากพันธะเดิมของผู้ส่งออกที่มีอยู่ แต่เชื่อว่าปริมาณจากอียิปต์จะหายไปประมาณ 5-6 แสนตันอย่างแน่นอน

ส่วนสาธารณรัฐประชาชนจีน ไม่ได้ประกาศห้ามการส่งออกอย่างเป็นทางการแต่จากความต้องการใช้ธัญพืชในประเทศจำนวนมากรวมทั้งข้าวด้วยนั้น มีความเป็นไปได้สูงที่ปริมาณการส่งออกข้าวของจีนอาจจะไม่มีในปีนี้

ส่งออกข้าวม.ค.ทุบสถิติ:

สมาคมผู้ส่งข้าวออกต่างประเทศ รายงานถึงการส่งออกข้าวของไทยเดือนมกราคม 2551 ว่าเพิ่มขึ้นถึง 25% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน และถือว่าปริมาณการส่งออกข้าวรายเดือนสูงสุดในรอบ 5 ปี ส่วนใหญ่ส่งออกได้เดือนละ 600,000 ตัน แต่เดือนมกราคมปีนี้ส่งออกได้มากว่า 800,000 ตัน ส่วนราคาข้าวสารส่งออกเพิ่มขึ้นเกือบ 20% และถือว่าเป็นราคาที่สูงเป็นประวัติการณ์เช่นเดียวกัน

ด้านนายนิมิต วิทย์ศลาพงษ์ กรรมการผู้จัดการบริษัท ฟิวเจอร์อกริเทรด จำกัด โบรกเกอร์ตลาดสินค้าเกษตรล่วงหน้า กล่าวว่าราคาซื้อขายข้าวขาว 5% ซึ่งเป็นรายการหลักที่ซื้อขายกันช่วงเปิดตลาดต้นปีใหม่ซื้อขายกันเฉลี่ยที่กก.ละ 11.30 บาท ล่าสุด ณ วันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2551 เฉลี่ยที่กก.ละ 13.72 บาท หรือขยับขึ้นมาอีก 2.42 บาท จากราคาข้าวขาวที่เคลื่อนไหวในทิศทางที่สูงขึ้นทำให้มีคนเข้ามาเก็งกำไรในตลาดกันค่อนข้างคึกคัก

ที่มา ฐานเศรษฐกิจ