ข้าวไทยราคาดิ่งสวนทางตลาดโลก ผู้นำเข้าอ้างนโยบายประกันราคาอึมครึม เตรียมยกเลิกออร์เดอร์หวังช้อนซื้อของถูก ชาวนาสะอื้นขายข้าวได้ตันละ 5-6 พัน กขช.ถกเครียด หลังผลผลิตพุ่งถึง 35 ล้านตัน หวั่นต้องชดเชยเฉียดแสนล้านบาท เปิดปมราคาข้าวตกเหตุจากข้าวล้นตลาด พ่อค้าแข่งกัน ตัดราคา ผลักภาระให้รัฐบาล ครม.หมดทางเลือกยอมอนุมัติงบฯ 2 หมื่นล้าน ให้ อคส.-อ.ต.ก.รับซื้อข้าวเปลือกในราคาอ้างอิง

ในขณะที่ราคาข้าวในตลาดซื้อขายสินค้าเกษตรล่วงหน้ามีแนวโน้มปรับตัวสูงขึ้น จากเหตุผลที่นักวิเคราะห์ทั่วโลกคาดว่าสต๊อกข้าวจะลดลง นายจิม โรเจอร์ส ประธานโรเจอร์ โฮลดิ้งส์ ผู้เคยคาดการณ์การบูมของตลาดคอมโมดิตี้ในปี 2542 ได้อย่างถูกต้อง ให้สัมภาษณ์กับสำนักข่าวบลูมเบิร์กว่า ราคาข้าวมีแนวโน้มสูงขึ้น สอดคล้องกับคอนเซพเซียน คัลพ์ นักเศรษฐศาสตร์อาวุโสขององค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (เอฟเอโอ) คาดว่าสต๊อกข้าวของประเทศผู้ส่งออกข้าว 5 รายใหญ่ของโลกจะลดลงประมาณ 1 ใน 3 สู่ระดับต่ำสุดในรอบ 5 ปี

ด้านโฮเซ่ คอร์เดโร ผู้ช่วยผู้อำนวยการสำนักงานอาหารแห่งชาติของฟิลิปปินส์ เปิดเผยว่า หลังจากพายุพัดถล่มฟิลิปปินส์และทำลายผลผลิตช่วงไตรมาส 4 อย่างน้อย 7% ฟิลิปปินส์อาจต้องนำเข้าข้าว 2 ล้านตัน ในปีหน้าเพื่อชดเชยผลผลิตที่ถูกทำลาย

ราคาข้าวตกเหลือเกวียนละ 5 พัน

อย่างไรก็ตามราคาข้าวภายในไทยกลับสวนทางกับตลาดโลก เมื่อราคารับซื้อข้าวเปลือกเจ้านาปรังและนาปีอยู่ที่ตันละ 8,000 บาทเศษ แต่เมื่อชาวนานำข้าวไปขายให้กับโรงสี หลังถูกหักค่าคุณภาพข้าวต่าง ๆ ชาวนาได้เพียงเกวียน (ตัน) ละ 5,000 กว่าบาท เนื่องจากราคาส่งออกที่ปรับลดลงกดให้ราคาข้าวในตลาดปรับลดลงทุกชนิดรวมไปถึงปลายข้าว

นายชูเกียรติ โอภาสวงศ์ นายกสมาคม ผู้ส่งออกข้าวต่างประเทศ กล่าวถึงสถานการณ์การส่งออกข้าวว่า เริ่มชะลอตัวลงทำให้ราคาส่งออกข้าวปรับลดลง โดยราคาส่งออกข้าวนึ่งลดลงจากตันละ 590-600 เหลือ 550-575 เหรียญสหรัฐ ข้าวขาว 100% จาก 541 เหลือ 528 เหรียญสหรัฐ ข้าวขาว 5% จาก 510 เหลือ 497 เหรียญสหรัฐ ข้าวหอมปทุมธานี จากเดิม 716 เหลือ 704 เหรียญสหรัฐ มีเพียงข้าวหอมมะลิเท่านั้นที่มีราคาปรับสูงขึ้นเล็กน้อยเพราะยังซื้อขายข้าวเก่า ทำให้คาดว่าการส่งออกเดือนนี้จะมีปริมาณเพียง 6 แสนตันเศษ ทำให้การส่งออกทั้งปีอยู่ที่ 8.6-8.7 ล้านตัน

สาเหตุที่ราคาลงเกิดจากลูกค้าต่างประเทศชะลอการรับซื้อเพราะคาดว่าราคาข้าวไทยน่าจะปรับลดลงอีก จากการที่นโยบายประกันราคาสินค้าเกษตรยังอึมครึมทำให้ลูกค้าบางกลุ่มที่สั่งซื้อไว้ขอเจรจากับผู้ส่งออกเพื่อยกเลิกออร์เดอร์ที่ซื้อไปแล้ว โดยอ้างว่า เรือไม่สามารถมารับของได้จึงยอมจ่ายชดเชยให้ตันละ 5-10 เหรียญสหรัฐ เพื่อสั่งซื้อใหม่

หวั่นงบฯชดเชยพุ่งเกินแสนล้านบาท

แหล่งข่าวจากวงการค้าข้าวเปิดเผยกับ "ประชาชาติธุรกิจ" ว่า เมื่อวันที่ 19 ตุลาคม ที่ประชุมคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติ (กขช.) หารือกันถึงความคืบหน้าในการดำเนินโครงการประกันรายได้เกษตรกรสำหรับข้าวนาปี ปีการผลิต 2552/2553 เริ่มตั้งแต่วันที่ 1 ต.ค. 2552 พบว่ารัฐอาจ จะต้องใช้งบประมาณมากขึ้นในการชดเชยเกษตรกร จากเดิมที่คาดกันว่าจะใช้งบประมาณเพียง 2.5 หมื่นล้านบาท เนื่องจากผลผลิตข้าวเพิ่มสูงขึ้น ขณะที่ราคาปรับลดลงอย่างต่อเนื่อง

ทั้งนี้จากการคำนวณเบื้องต้นพบว่าราคาประกันข้าวขาวอยู่ที่ตันละ 10,000 บาท หากราคาอ้างอิงข้าวขาวซึ่งเป็นข้าวส่วนใหญ่ในตลาดปรับลดลงเหลือ 9,000 บาท รัฐจะต้องเข้าไปชดเชยให้เกษตรกร 34,000-35,000 ล้านบาท หากราคาอ้างอิงต่ำกว่าราคาประกัน 2,000 บาท รัฐต้องชดเชย 70,000 ล้านบาท ซึ่งหากราคาข้าวลดลงเรื่อย ๆ มีโอกาสที่เม็ดเงินที่จะต้องชดเชยให้กับเกษตรกรอาจจะสูงเกินแสนล้านบาท

กระทรวงเกษตรและสหกรณ์รายงานการสำรวจผลผลิตข้าวซึ่งสำรวจไปแล้ว ประมาณ 70 กว่า% พบว่ามีผลผลิตข้าวเพิ่มขึ้นเป็น 26.48 ล้านตันข้าวเปลือก จากเดิมที่กระทรวงเกษตรสหรัฐ (USDA) และสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร เคยคาดไว้ที่ 23 ล้านตัน โดยยอดผลผลิตข้าวเพิ่มขึ้นไม่ทราบสาเหตุชัดเจน แต่อาจเป็นผลจากการคำนวณยอดพื้นที่การผลิตทั้งหมดของประเทศ 57 ล้านไร่ ปริมาณผลผลิตต่อไร่เฉลี่ยที่ไม่สอดคล้องกับความจริง และมีปัญหาการขึ้นทะเบียนเกษตรกรซ้ำซ้อน จึงคาดว่าหากสำรวจครบ 100% ยอดผลผลิตอาจจะ "เพิ่มขึ้นถึง 34-35 ล้านตัน"

สาเหตุที่คาดว่าแนวโน้มการจ่ายค่าชดเชยจะสูงขึ้นเรื่อย ๆ เพราะราคาอ้างอิงที่ใช้ในสูตรคำนวณค่าชดเชยนั้นจะปรับลดลงตามราคาข้าวในตลาด โดยปกติราคาอ้างอิงจะใช้ราคาข้าวของกรมการค้าภายในและราคาของสมาคมโรงสีข้าวไทยย้อนหลัง 15 วัน ซึ่งถือว่าเป็นการใช้ราคาของผู้ซื้อมาคำนวณทำให้ฐานราคายิ่งต่ำลง เห็นได้ชัดจากกำหนดราคาตลาดอ้างอิงที่ออกมาเทียบกัน 2 งวด (วันที่ 1 และ 16 ต.ค.) ปรากฏว่าเมื่อราคาข้าวในตลาดปรับลดลงราคาตลาดอ้างอิงงวดที่ 2 ก็ลดลง รัฐบาลต้องจ่ายค่าชดเชยรายได้ให้เกษตรกรที่จะใช้สิทธิในงวดที่ 2 พุ่งสูงขึ้น

เปิดปมราคาข้าวตก-พ่อค้าแห่ตัดราคา

"การปรับลดลงของราคาล่วงหน้าและราคาส่งออกส่งผลให้ราคาตลาดลงตาม ซึ่งเป็นผลมาจากลูกค้าต่างประเทศเริ่มกดราคาผู้ส่งออกแล้ว เพราะเห็นว่าทิศทางราคาข้าวจะลดลงจึงมีการอ้างเรือเข้ามารับสินค้าไม่ได้เพราะติดมรสุม แต่ความจริง เป็นเพราะมีการกดราคาและตัดราคากันเอง เห็นได้ชัดจากข้าวนึ่งซึ่งตอนนี้คู่แข่งอย่างอินเดียก็ไม่มีการส่งออกแต่ราคาส่งออกของไทยลดลงเพราะมีผู้ส่งออกเดิมขายไว้ที่ 600 เหรียญสหรัฐ แต่มีคนขายตัดราคาลงไป 580-570 เหรียญสหรัฐ ลูกค้าเริ่มอ้างเหตุไม่รับมอบข้าว รัฐบาลจำเป็นต้องหามาตรการรักษาเสถียรภาพราคาข้าวในตลาดให้ได้ แต่หากให้ตั้งโต๊ะรับซื้อในราคาเดียวกับราคาอ้างอิงก็ไม่ช่วยอะไร ราคาคงตกต่ำเหมือนเดิม" แหล่งข่าวกล่าว

รัฐบาลต้องหาทางรักษาเสถียรภาพราคาข้าวให้ได้ เพราะโดยปกติแล้ว 4 เดือนของการผลิตนับตั้งแต่เดือน พ.ย.-ธ.ค. ผลผลิตออกปีละ 23 ล้านตันข้าวเปลือก สีเป็นข้าวสารได้ 15 ล้านตัน ส่วนการส่งออกทำได้สูงสุด 6-7 แสนตันต่อเดือน ในช่วง 4 เดือนจึงส่งออกได้เพียง 2 ล้านตันเศษ ส่วนการบริโภคภายในประเทศจะใช้ข้าวเก่าในปีการผลิตก่อนจึงไม่ได้ช่วยดึงซัพพลายผลผลิตใหม่ออกจากตลาด ทำให้เหลือซัพพลายส่วนเกิน 13 ล้านตันข้าวสาร เป็นอย่างต่ำ ซึ่งเดิมโครงการรับจำนำจะช่วยดึงซัพพลายออกจากตลาดได้ส่วนหนึ่ง

ครม.อนุมัติ 2 หมื่นล้านซื้อข้าวเปลือก

ล่าสุดคณะรัฐมนตรีอนุมัติตามที่นาย กอร์ปศักดิ์ สภาวสุ รองนายกรัฐมนตรีเสนอ โดยรัฐบาลจะตั้งโต๊ะรับซื้อข้าวเปลือกจากเกษตรกรโดยตรง ด้วยการให้องค์การคลังสินค้า (อคส.) และองค์การตลาดเพื่อเกษตรกร (อ.ต.ก.) รับซื้อข้าวเปลือกจากเกษตรกรผ่านโรงสีที่เข้าร่วมโครงการในราคาอ้างอิงที่ประกาศโดยกระทรวงพาณิชย์ และเก็บรักษาไว้ในรูปข้าวเปลือกและจะ เก็บเอาไว้ไม่เกิน 2 เดือน ก่อนทยอยระบายข้าวออกไปในรูปแบบต่าง ๆ เช่น สีแปรสภาพเป็นข้าวนึ่ง เป็นต้น โดย ครม.อนุมัติกรอบวงเงิน 20,000 ล้านบาท ในการรับซื้อข้าวเปลือก

ที่มา ประชาชาติธุรกิจ