นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี กล่าวเปิดการเสวนาและปาฐกถาพิเศษ เรื่อง "นโยบายรัฐกับงานวิจัยข้าวไทย" จัดโดยมูลนิธิข้าวไทย วานนี้ (15 ธ.ค.) ว่า การกำหนดทิศทาง ในการวางกลยุทธ์ข้าวมีความสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่ง เพราะข้าวนอกจากจะเป็นพืชเศรษฐกิจหลักของประเทศแล้ว ยังเป็นอาหารของประชากรกว่าครึ่งโลก ข้าวจึงคู่กับประเทศไทยมายาวนาน และรัฐบาลทุกยุคให้ความสำคัญ อีกทั้งมีหน่วยงานระดับกรมการข้าว องค์กรรัฐและเอกชน สนใจงานวิจัยพัฒนามากขึ้น ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ภาคการผลิตมีขีดแข่งขันเพิ่มขึ้น

ปัจจุบัน ไทยมีพื้นที่ปลูกข้าวจำนวน 58-60 ล้านไร่ ส่วนใหญ่อยู่ในเขตชลประทานและบางพื้นที่ปลูกข้าวได้ปีละ 2-3 ครั้ง ทำให้มีผลผลิตสูงกว่า แต่การผลิตข้าวเป็นกิจกรรมหลักของเกษตรกรจำนวนมาก ซึ่งเจอปัญหาทั้งภัยธรรมชาติ การบริหารจัดการน้ำ คุณภาพข้าว โรคระบาด ล้วนเป็นปัญหาที่ต้องจัดการต่อเนื่อง

นายอภิสิทธิ์ กล่าวด้วยว่า แม้ไทยยังส่งออกข้าวเป็นอันดับหนึ่ง แต่มูลค่าเพิ่มของข้าวอยู่ระดับต่ำ ขาดการวิจัยตลาด เปรียบเทียบโครงสร้างกำหนดราคา การใช้ความได้เปรียบเชิงโลจิสติกส์ ส่วนกระบวนการผลิตและการค้า แม้มีศักยภาพสูง แต่มีข้อจำกัดที่ต้องแก้ไข เนื่องจากมีคู่แข่งจำนวนมากในภูมิภาคอาเซียน โดยเฉพาะเมื่อมีประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (เออีซี) จึงเป็นสิ่งที่การวิจัยและการพัฒนาต้องทำอย่างต่อเนื่อง

"จุดแข็งของข้าวไทย คือ มีคุณภาพ ประเทศคู่ค้ามีความคุ้นเคยและไว้ใจ แต่ผมอยากเห็นการพัฒนาข้าวไทยใน 3 ประการ คือ 1.เป็นประเทศผู้นำอันดับหนึ่งในการส่งออกข้าวและผลิตภัณฑ์ข้าว 2.รักษาชื่อเสียงการเป็นข้าวคุณภาพดี และเพิ่มผลผลิตภายใต้กระบวนการที่ผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และ 3.ชาวนาต้องมีมาตรฐานการดำรงชีวิตที่ดีขึ้น"

อย่างไรก็ตาม หลายปีที่ผ่านมา โครงสร้างเศรษฐกิจเปลี่ยนแปลงชัดเจน มูลค่าของภาคการเกษตรเทียบเป็นสัดส่วนของประชากรรวมลดลงอย่างต่อเนื่อง จำนวนประชากรภาคเกษตรก็ลดลง สิ่งที่น่าเป็นห่วงคือ ในภาวะที่โลกกังวลเรื่องอาหาร แทนที่ไทยจะได้ประโยชน์และตอบโจทย์ของโลกได้ ปรากฏว่า ภาคการเกษตรของเรายังยากจน และมีปัญหาต่อเนื่อง ในอนาคตลูกหลานเกษตรกรน้อยรายจะสานต่ออาชีพทำนา

จึงต้องปรับนโยบายครั้งใหญ่เชิงรายได้และสวัสดิการ ซึ่งในอดีตมีการช่วยเหลือเกษตรกร ด้วยการแทรกแซงราคาตลาด แต่มีปัญหามาก เพราะมีการบิดเบือนกลไกตลาด ไม่ครอบคลุม มีการทุจริตคอร์รัปชัน ตลอดจนมีปัญหาระบายข้าวอย่างต่อเนื่อง ประกอบกับการช่วยเหลือเกษตรกรล่าช้า

ที่มา กรุงเทพธุรกิจ