นายประสิทธิ์ บุญเฉย นายกสมาคมชาวนาไทย เปิดเผย "ฐานเศรษฐกิจ" ถึงโครงการรับจำนำข้าวครั้งที่ผ่านมาว่า มีปัญหาค่อนข้างมาก  อาทิ การนำข้าวจากเพื่อนบ้านมาสวมสิทธิ์โครงการรับจำนำ  โรงสี หรือผู้ส่งออกบางรายมาซื้อใบประทวนจากเกษตรกร แล้วนำข้าวเปลือกมาเข้าโครงการรับจำนำ  และมีปัญหาจำนวนโรงสีที่เข้าโครงการไม่เพียงพอในแต่ละท้องที่ ทำให้เกษตรกรต้องเข้าคิวขายข้าวบางรายต้องรอข้ามคืน ทำให้ข้าวเสื่อมสภาพได้ สิ่งเหล่านี้เป็นการบ้านที่รัฐบาลใหม่จะต้องนำมาปรับปรุง เชื่อว่ารัฐบาลใหม่ทราบปัญหาดีอยู่แล้ว เพราะโครงการรับจำนำไม่ใช่เรื่องใหม่
 
ขณะนี้ยังไม่ทราบความชัดเจนว่ารัฐบาลใหม่จะรับจำนำข้าวเปลือกทุกเมล็ด หรือจำกัดโควตา อย่างไรก็ตามจากโครงการนี้มีผลทำให้ราคาข้าวในประเทศล่าสุดเมื่อวันที่ 29 กรกฎาคมที่ผ่านมาเฉลี่ยที่ 9,500-9,800 บาท/ตัน ซึ่งอยู่ในเกณฑ์ที่ดี เพราะปริมาณผลผลิตน้อย ราคาจึงปรับสูงขึ้น ในอีกด้านหนึ่งโรงสีข้าวนึ่งหลายโรงต้องหยุดกิจการเพราะข้าวเปลือกมีไม่เพียงพอที่จะป้อนโรงสี”
 
ขณะเดียวกันอยากให้รัฐบาลใหม่เร่งเดินหน้าโครงการรับจำนำข้าว ไม่อยากให้เป็นสุญญากาศ เพราะโครงการประกันราคาข้าวของรัฐบาลอภิสิทธิ์  เวชชาชีวะ ในส่วนของภาคกลางได้สิ้นสุดลงในสิ้นเดือนกรกฎาคมนี้ ส่วนข้าวนาปรังรอบ 2 ในแถบภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือกำลังจะออก คาดว่าจะเก็บเกี่ยวปริมาณมากในช่วงเดือนกันยายนนี้ หากปล่อยให้เป็นช่วงสุญญากาศ ชาวนาอาจเดือดร้อนจากราคาข้าวที่อาจตกต่ำลงในช่วงรอยต่อของนโยบาย
 
สอดคล้องกับ รศ.สมพร อิศวิลานนท์ นักวิชาการอาวุโส สถาบันคลังสมองของชาติ กล่าวว่า ในโครงการรับจำนำเดิมมีช่องโหว่ก่อให้เกิดการทุจริตมาก โดยเฉพาะโรงสี จะนำสินค้าในคลังมาเวียนขาย สต๊อกข้าวก็ไม่ต้องเก็บ มีการโกงตาชั่ง โกงความชื้นข้าวเกษตรกร นำข้าวดีมากองข้างหน้า ส่วนข้าวเสียเก็บไว้ด้านหลัง  เป็นต้น ปัญหาต่างๆ เหล่านี้หากรัฐบาลจะทำโครงการรับจำนำข้าวเปลือกควรจะกำหนดวงเงินและปริมาณข้าวเปลือกที่จะรับจำนำ เพื่อช่วยเหลือเกษตรกรรายย่อยจนถึงรายกลาง ส่วนเกษตรกรรายใหญ่ไม่ต้องช่วยเพราะมีอันจะกินอยู่แล้ว
 
"ผลกระทบจากโครงการรับจำนำข้าวเปลือกที่ 15,000 บาทต่อตัน จะทำให้ราคาส่งออกข้าวสารของไทยต้องขายในราคาสูงที่ระดับ 800-850 ดอลลาร์สหรัฐฯต่อตัน จะทำให้ชาวนาเวียดนามได้ประโยชน์ เพราะเขาต้นทุนต่ำ ผลผลิตต่อไร่สูงอยู่แล้ว เวียดนามขายแค่ 600 ดอลลาร์สหรัฐฯต่อตันก็ได้กำไรอย่างงาม ขณะที่โครงการรับจำนำข้าวต้องนำเงินภาษีของคนไทยมาอุดหนุน สต๊อกข้าวก็จะสูงขึ้น สุดท้ายอาจขายไม่ออก เพราะบางประเทศไม่ต้องสต๊อกข้าวมาก เพราะเขาทราบว่าไทยมีสต๊อกข้าวจำนวนมากที่สุดก็ต้องขายในราคาถูก "
 
ด้านนายชาญชัย รักษ์ธนานนท์ นายกสมาคมโรงสีข้าวไทย มองอีกมุมว่า  โครงการรับจำนำนั้นไม่มีช่องโหว่ ไม่มีการทุจริต มีแต่การกล่าวหาบิดเบือนเพื่อให้โครงการรับจำนำล้ม เพราะโครงการนี้ส่งผลดีกับราคาข้าว และเกษตรกรที่มีอำนาจการต่อรองสูงขึ้น  แต่จะไม่ส่งผลดีกับโรงสีและผู้ส่งออก เพราะข้าวหาซื้อยาก เกษตรกรไม่ยอมขายให้กับโรงสี และผู้ส่งออกทั่วไป หากเทียบกับโครงการประกันรายได้ที่ปัจจุบันไทยส่งออกไปมูลค่า 1.2 แสนล้านบาท แต่รัฐบาลได้ชดเชยไป 6 หมื่นกว่าล้านบาท ถือเป็นการอุดหนุนประเทศคู่ค้าซื้อข้าวไทยในราคาถูก แต่หากเป็นโครงการรับจำนำ ราคาข้าวไทยขยับสูงขึ้น จะส่งผลทำให้ราคาข้าวในตลาดโลกขยับสูงขึ้นด้วย เช่น อินเดียจะส่งออกข้าวขาว ยังต้องระงับการส่งออกชั่วคราว เพราะจะต้องปรับราคาใหม่ตามเจ้าตลาดอย่างไทยที่มีส่วนแบ่งตลาดข้าวโลกมากกว่า 30%
 
นายมนัส  ห้วยหงษ์ทอง นายกสมาคมโรงสีข้าวจังหวัดสุพรรณบุรี กล่าวว่า การกลับมารับจำนำข้าวใหม่ อยากให้รัฐบาลปรับปรุงวิธีการ คือ ที่ผ่านมาจะจ้างโรงสีที่เข้าร่วมโครงการแปรสภาพข้าวเปลือกเป็นข้าวสาร โดยให้ค่าจ้างสีแปร ตันละ 500 บาท โรงสีส่งมอบข้าวสารที่เป็นต้นข้าว(ข้าวสารที่เป็นเมล็ดสมบูรณ์) 550-560 กก.ส่วนปลายข้าวและรำข้าวที่ได้จากการสีแปรข้าวเปลือก 1 ตัน ซึ่งจะได้ปลายข้าวและรำข้าวประมาณ 200 กก.  โรงสีสามารถนำไปขายเป็นรายได้เพิ่มอีกด้วย

อย่างไรก็ดีเนื่องจากปกติการสีแปรข้าวเปลือก 1 ตันจะได้ต้นข้าว 460 กก.ทำให้โรงสีต้องไปหาข้าวสารมาส่งมอบให้ได้ 550-560 กก. ดังนั้นจึงเสนอให้รัฐบาลเปลี่ยนแปลง โดยให้โรงสีส่งต้นข้าว 460 กก.ต่อการสีแปรข้าวเปลือก 1 ตัน และให้รัฐคำนวณราคาปลายข้าวและรำข้าวปริมาณ 200 กก.ว่าเป็นเงินเท่าไหร่ เพื่อให้โรงสีส่งคืนเป็นเงินแทนการส่งมอบข้าวให้ได้ 550-560 กก. ซึ่งวิธีการนี้จะช่วยให้รัฐประหยัดงบประมาณในการเก็บสต๊อกข้าวสาร เพราะข้าวเปลือก 1 ล้านตัน ถ้าให้โรงสีส่งมอบที่ 460 กก.ต่อข้าวเปลือก 1 ตัน รัฐจะลดการเก็บข้าวสารได้ 1 แสนตัน และโรงสีจะลดภาระในการหาข้าวสาร ทั้งยังป้องกันการนำข้าวสารจากประเทศเพื่อนบ้านมาส่งมอบอีกด้วย
 
แหล่งข่าวจากกรมการค้าภายใน เปิดเผยว่า เดิมในวันที่ 2 สิงหาคมนี้ กระทรวงพาณิชย์มีแผนจะจัดประชุมระดมความเห็นการค้าภายในจังหวัด และพาณิชย์จังหวัดทั่วประเทศ รวมถึงสมาคมที่เกี่ยวเนื่องกับข้าว อาทิ สมาคมชาวนาข้าวไทย สมาคมโรงสีข้าวไทย สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย สมาคมผู้ประกอบการข้าวถุงไทย เพื่อระดมความเห็นเรื่องนโยบายรับจำนำข้าวของว่าที่รัฐบาลใหม่ แต่ล่าสุดนายยรรยง  พวงราช ปลัดกระทรวงพาณิชย์ได้สั่งเลื่อนการประชุมออกไปก่อนเพื่อรอให้การจัดตั้งรัฐบาลใหม่ และแต่งตั้งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์คนใหม่แล้วเสร็จ รวมถึงรอดูเงื่อนไขรายละเอียดวิธีปฏิบัติของโครงการรับจำนำข้าวที่ชัดเจนอีกครั้ง

ที่มา ฐานเศรษฐกิจ