แหล่งข่าวจากกระทรวงพาณิชย์ เปิดเผยกับ "ฐานเศรษฐกิจ" ว่าจากการที่กระทรวงพาณิชย์ได้ทำสัญญาขายข้าวให้กับรัฐบาลบังกลาเทศ เป็นข้าวนึ่ง 5% ปริมาณ 200,000 ตัน (เพิ่ม-ลด 10%) ปีการผลิต 2553/54   หรือปี 2554 โดยกระทรวงพาณิชย์ได้ออกประกาศเชิญชวนผู้สนใจเสนอราคาขายไปแล้วเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2554 ที่ผ่านมา และเชิญรับฟังคำชี้แจงรายละเอียดเมื่อวันที่ 29 มีนาคม เพื่อให้ผู้สนใจเสนอราคาขายในวันที่ 31 มีนาคม 2554
 
ทั้งนี้จากการที่ได้เชิญให้ผู้สนใจมารับฟังคำชี้แจงเมื่อวันที่ 29 มีนาคม ปรากฏว่ามีผู้สนใจเข้าฟังการชี้แจงพอสมควร ส่วนบริษัทส่งออกรายใหญ่ที่เข้ารับฟังนั้น ประกอบด้วย บริษัท เอเซียโกลเด้นไรซ์ จำกัด บริษัท กมลกิจ จำกัด บริษัท นครหลวงค้าข้าว จำกัด บริษัท ไทยฟ้า จำกัด บริษัท เดอะไรซ์มิลค์ จำกัด บริษัท พงษ์ลาภ จำกัด บริษัท ซี.พี.อินเตอร์เทรด จำกัด เป็นต้น
 
นางปราณี  ศิริพันธ์ รองอธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ กล่าวถึง เงื่อนไขการประมูลซื้อข้าวนึ่งจากผู้ส่งออกครั้งนี้ว่าชนิดและปริมาณข้าวสารที่จะซื้อเพื่อส่งมอบรัฐบาลบังกลาเทศ เป็นข้าวนึ่ง 5% ปีการผลิต 2553/54 หรือปี 2554 ปริมาณ 200,000 ตัน (เพิ่ม-ลด) 10% สำหรับคุณสมบัติของผู้เสนอขายเป็นนิติบุคคลที่ขึ้นทะเบียนเป็นผู้ส่งออกกับกรมการค้าต่างประเทศ และต้องแสดงหนังสือรับรองฐานะนิติบุคคลที่ออกโดยนายทะเบียนหุ้นส่วนบริษัทก่อนวันเสนอราคาไม่เกิน 1 เดือน
 
นอกจากนี้จะต้องเป็นผู้มีประสบการณ์ในการส่งมอบข้าวไปต่างประเทศ และมีประวัติการส่งออกข้าวนึ่งย้อนหลัง 3 ปี (ปี 2551-2553) เฉลี่ย 200,000 ตันต่อปี และมีประวัติการส่งออกข้าวนึ่งไปบังกลาเทศย้อนหลัง 3 ปี (2551-2553) เนื่องจากบังกลาเทศ เป็นประเทศที่หากผู้ส่งออกไม่มีความชำนาญจะทำให้การขนส่งเป็นไปอย่างล่าช้า อาจจะทำให้บริษัทขาดทุนได้ เพราะการเสนอราคาจะเป็นการเสนอราคาขายในเทอม CFR Line out เป็นเงินบาทต่อตัน
 
โดยให้รวมค่าใช้จ่ายทุกรายการสำหรับการส่งมอบข้าวตามเงื่อนไขการส่งมอบและรับมอบที่ระบุในสัญญาซื้อขายข้าวระหว่างรัฐบาลไทยกับรัฐบาลบังกลาเทศ ได้แก่ ค่าเนื้อข้าว ค่าระวางเรือ จากประเทศไทยไปยังท่าเรือจิตตะกอง ของบังกลาเทศ ค่ากระสอบ ซึ่งมีรายละเอียดเป็นไปตามที่ระบุในสัญญาที่รัฐบาลบังกลาเทศกำหนด ค่าขนถ่ายจากเรือขึ้นท่าที่เมืองจิตตะกองจะเสร็จสิ้น ค่าเสื่อ-ไม้ ค่าเรือฉลอม ค่าตรวจสอบ ค่ารมยา ค่าจ้างบริษัทตรวจสอบข้าว ค่าจ้างตัวแทนในการตรวจนับปริมาณนับข้าว ณ ปลายทาง เป็นต้น
 
ทั้งนี้คณะกรรมการพิจารณาการเสนอราคาขายข้าวนึ่ง เพื่อส่งมอบรัฐบาลบังกลาเทศ จะเจรจาต่อรองกับผู้เสนอขายวันที่ 1 เมษายน 2554 โดยจะเจรจาต่อรองกับผู้เสนอราคาและเงื่อนไขที่ดีที่สุดตามลำดับ และจะจัดสรรปริมาณการซื้อข้าวให้แก่ผู้เสนอราคาต่ำสุด และกรณีเสนอราคาเท่ากัน จะจัดสรรให้ผู้เสนอราคาต่ำกว่าในครั้งแรกก่อน จนกว่าจะครบปริมาณการขายจำนวน 200,000 ตัน โดยผู้ชนะประมูลต้องส่งมอบข้าวงวดแรกไปยังท่าเรือจิตตะกองของบังกลาเทศไม่เกินวันที่ 16 เมษายน 2554 ส่วนปริมาณที่เหลือส่งมอบให้แล้วเสร็จภายในวันที่ 11 พฤษภาคม 2554
 
แหล่งข่าวในวงการค้าข้าว กล่าวว่าการประมูลซื้อข้าวนึ่งเพื่อส่งมอบรัฐบาลอิหร่านครั้งนี้ ดูจากเงื่อนไขแล้ว เป็นการเอื้อประโยชน์ให้กับผู้ส่งออกรายใหญ่หน้าเก่าทั้งสิ้น เพราะจากคุณสมบัติต้องมีประสบการณ์ความชำนาญในการส่งมอบข้าวไปต่างประเทศ และมีประวัติการส่งออกข้าวนึ่งย้อนหลัง 3 ปี (2551-2553) เฉลี่ย 200,000 ตันต่อปี และมีประวัติการส่งออกข้าวนึ่งไปบังกลาเทศย้อนหลัง 3 ปี (2551-2553) บริษัทขนาดกลางขนาดเล็กคงทำไม่ได้
 
จากการสอบถามเจ้าหน้าที่ได้รับคำยืนยันว่าจะต้องมีคุณสมบัติทั้ง 2 ข้อจะขาดข้อใดข้อหนึ่งไม่ได้จึงจะสามารถเสนอราคาขายได้ หรือแม้กระทั่งผู้ประกอบการโรงสีข้าวไม่สามารถประมูลขายได้ เพราะเงื่อนไขระบุต้องเป็นผู้ส่งออกที่ขึ้นทะเบียนก่อนวันเสนอราคาไม่เกิน 1 เดือน
 
ขณะเดียวกันระยะเวลาการประกาศและส่งมอบข้าวฉุกละหุกเกินไป คือกระทรวงพาณิชย์ออกประกาศเมื่อวันที่ 25 มีนาคม ให้ผู้ส่งออกยื่นซองเสนอราคาวันที่ 31 มีนาคม เท่ากับมีเวลาดำเนินการเอกสารหลักฐานเพียง 3 วันเท่านั้น 
 
อนึ่ง บริษัทส่งออกข้าวนึ่งรายใหญ่ ปัจจุบันประกอบด้วยบริษัท ไรซ์แลนด์อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด บริษัท กมลกิจ จำกัด บริษัท เอเซียโกลเด้นไรซ์ จำกัด บริษัท นครหลวงค้าข้าว จำกัด เป็นต้น

ที่มา ฐานเศรษฐกิจ