ุ
สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทยสรุปสถานการณ์การส่งออกข้าวในช่วง 5 เดือนที่ผ่านมา (มกราคม-พฤษภาคม 2555) มีปริมาณทั้งสิ้น 2.9 ล้านตันลดลง 2.3 ล้านตันเมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนที่ส่งออกได้ถึง 5.2 ล้านตันหรือลดลงประมาณ 43% ขณะที่มีมูลค่าการส่งออกเท่ากับ 60,097 ล้านบาทลดลง 28,130 ล้านบาทเมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนที่มีมูลค่า 88,227 ล้านบาทหรือลดลงประมาณ  32%โดยข้าวที่ส่งออกมีราคาเฉลี่ย 668 เหรียญสหรัฐต่อตัน เพิ่มขึ้น 19% เมื่อเทียบกับราคาเฉลี่ยในช่วงเดียวกันของปี 2554

ทั้งนี้ ในช่วง 5 เดือนที่ผ่านมา (มกราคม-พฤษภาคม 2555) ประเทศผู้นำเข้าข้าวไทย 5 อันดับแรก ประกอบด้วย1. ไนจีเรีย ปริมาณ 783,216 ตัน 2. อินโดนีเซีย ปริมาณ 266,940 ตัน 3. สหรัฐอเมริกา ปริมาณ 136,306 ตัน 4. แอฟริกาใต้ ปริมาณ 133,052 ตัน 5. อิรัก ปริมาณ 116,867 ตัน

สถานการณ์ส่งออกในเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมาดีขึ้นกว่าเดือนเมษายน เนื่องจากประเทศไนจีเรียยังคงมีการนำเข้าข้าวนึ่งในปริมาณมากเพื่อให้ทันตามกำหนดที่รัฐบาลไนจีเรียจะขึ้นภาษีนำเข้าข้าวในวันที่ 1 กรกฎาคมนี้ โดยจะเห็นได้จากนับตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์มาจนถึงเดือนพฤษภาคม ประเทศไนจีเรียได้นำเข้าข้าวนึ่งจากไทยจำนวน 47,894 ตัน 195,153 ตัน 270,323 ตัน และ 240,454 ตัน ตามลำดับ ซึ่งจากการที่ไนจีเรียได้นำเข้าข้าวนึ่งปริมาณมาก ส่งผลให้ในเดือนเมษายนและพฤษภาคมปริมาณส่งออกข้าวนึ่งสูงถึงเดือนละประมาณ 300,000 ตัน ซึ่งใกล้เคียงกับช่วงเดียวกันของปีที่ผ่านมา

อย่างไรก็ตามในส่วนของการส่งออกข้าวขาวนั้นยังคงมีปริมาณลดลงถึง 50% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีที่ผ่านมา เนื่องจากประเทศไทยยังคงต้องเผชิญกับการแข่งขันที่รุนแรงจากประเทศคู่แข่งทั้งจากอินเดีย และเวียดนามที่ในช่วงหลังได้ปรับลดราคาส่งออกลงมาเพื่อแข่งขันกับอินเดียและปากีสถาน โดยในบางช่วงราคาข้าวของเวียดนามได้ลดลงต่ำกว่าคู่แข่ง

ขณะที่ราคาข้าวของไทยสูงกว่าคู่แข่งถึง 190-200 เหรียญสหรัฐฯต่อตัน จึงทำให้ผู้ซื้อส่วนใหญ่หันไปซื้อจากประเทศที่เสนอราคาขายต่ำกว่า ยกตัวอย่างเช่น ข้าวขาว 5%ของอินเดีย เสนอขายที่ 420 เหรียญสหรัฐฯต่อตัน (เอฟโอบี) ปากีสถาน เสนอขายที่ 460 เหรียญสหรัฐฯต่อตัน (เอฟโอบี) และเวียดนาม เสนอขายที่ 405 เหรียญสหรัฐฯต่อตัน (เอฟโอบี) ขณะที่ข้าวขาว 5% ของไทยเสนอขายที่ 612 เหรียญสหรัฐฯต่อตัน (เอฟโอบี)

ในเดือนมิถุนายน 2555 นี้ คาดว่าจะมีการส่งออกประมาณ 500,000 ตัน เนื่องจากในช่วงนี้การส่งมอบข้าวนึ่งให้กับไนจีเรียได้หมดไปแล้ว มีเพียงผู้ส่งออกบางส่วนที่ยังคงมีสัญญาส่งมอบข้าวขาวให้ประเทศอิรัก และญี่ปุ่นตามที่ประมูลได้ก่อนหน้านี้ ทั้งนี้สมาคมฯ คาดการณ์ว่าในช่วงปลายไตรมาสสองปริมาณส่งออกจะลดลงเหลือประมาณเดือนละ 500,000 ตัน เนื่องจากการส่งออกข้าวนึ่งจะชะลอตัวลง

ก่อนหน้านี้สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทยคาดการณ์ว่าการส่งออกข้าวของไทยในปี 2555 จะมีปริมาณ 7 ล้านตัน ลดลงจากปี 2554 ที่สามารถส่งออกข้าวได้ถึง 10.5 ล้านตัน ซึ่งเป็นปีที่ไทยส่งออกค่อนข้างสูงสุดเป็นประวัติการณ์ โดยสาเหตุส่งออกข้าวที่ปรับตัวลดลง มีปัจจัยสำคัญมาจากการแข่งขันที่รุนแรงจากเวียดนามและอินเดีย

ขณะเดียวกันนางสาวกอบสุข เอี่ยวสุรีย์ นายกสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทยเคยออกมาระบุว่าการผลิตข้าวของไทยที่มีมากกว่าความต้องการบริโภคในประเทศถึง 2 เท่า ส่งผลให้ไทยต้องมีการส่งออกให้ได้มากที่สุด แต่เนื่องจากโครงการรับจำนำข้าวของรัฐบาล ทำให้ราคาข้าวของไทยสูงกว่าราคาตลาด ทำให้ผู้ส่งออกแข่งขันในตลาดได้ยากยิ่งขึ้น ดังนั้นเพื่อแก้ปัญหาดังกล่าวรัฐบาลควรจะปล่อยให้ราคาข้าวเป็นไปตามกลไกตลาด

ที่มา แนวหน้า